به نام خدا و با عرض سلام

از اصول مسلم در طب اسلامی پرهیز از مصرف دارو در اولین مواجهه با بیماری و اولویت دادن به روشهای پاکسازی است و در آن زمان که صرفا داروهای گیاهی وجود داشت نیز تاکید بر این بوده که پاکسازی مقدم بر خوردن داروست.

امیر مومنان علی علیه السلام در جمله ای بسیار زیبا و بلیغ این اصل مهم را تبیین فرموده اند:

 « هیچ دارویی نیست جز این که بیماری را بر می انگیزد و هیچ چیز برای بدن مفیدتر از این نیست که از چیزی که به آن احتیاج ندارد پرهیز کند»

بعضی از همکاران طی سالیان گذشته بر ما خرده گرفته اند که بیش از آنچه در منابع طب سنتی آمده بر انجام روشهای پاکسازی مثل حجامت و فصد تکیه می کنیم در صورتی که اگر دارای درک صحیح از شرایط زندگی و بدنهای امروز باشیم، اجتهاد این واقعیت که روشهای پاکسازی بر تجویز دارو (حتی گیاهی) مقدم است، دشوار نخواهد بود.

امروز، منافذ و مجاری بدنهای دچار امتلاء از اخلاط را می توان به خیابانی پر ترافیک تشبیه کرد. و روشن است که اکتفا کردن به تجویز داروهای گیاهی در این شرایط مانند این است که بخواهیم در این راه بندان با سرعت حرکت کنیم.

متاسفانه بسیاری از اطبای سنتی ما شرایط فعلی را دریافت نکرده لذا در اولین مواجهه با بیمار، به تجویز مقادیر زیادی از داروهای گیاهی می پردازند که این کار ضمن تحمیل هزینه زیاد به بیماران نتیجه مورد انتظار را هم نخواهد داشت و بنده به تجربه دیده ام که بیماران به چنین درمانهایی پاسخ مناسب نمی دهند و بعضا از طب سنتی هم سرخورده می شوند.

علت این که برخی مطرح می کنند، طب سنتی دیر تاثیر می گذارد یا در بعضی بیماران اثر ندارد بی توجهی به همین اصل مهم است. در واقع اشتباه پزشک در طی کردن صحیح مراحل درمان به حساب ضعف یا ناکارآمدی طب سنتی گذاشته می شود.

این حقیقت نه تنها در طب که در مسائل اخلاقی هم ساری و جاری است. در خودسازی هم اساتید فن می گویند تهذیب نفس و ترک گناه مقدم بر انجام عبادات مستحبی است

اول ای دل دفع شر موش کن                      وانگهی در جمع گندم کوش کن

فردی که مبتلا به گناهان است عباداتش او را به سلامت نفس نمی رساند و بدنی که دچار امتلاء از اخلاط است داروها (نه شیمیایی و نه گیاهی) برای او شفابخش نخواهد بود.

اینجانب جهت تبیین این اصل مهم مقاله ای نوشته ام با عنوان: "اهمیت و جایگاه پاکسازی بدن در طب اسلامی سنتی"

و از دست اندرکاران نشریه گنجینه ثقلین دانشگاه فردوسی به خاطر چاپ این مقاله تشکر میکنم. علاقمندان جهت مطالعه مقاله می توانند به وبلاگ این نشریه دانشگاهی به آدرس ذیل مراجعه نمایند.

http://www.ganjine88.blogfa.com/post-181.aspx